नेत्र शाही /जुम्ला,

मंसिर १४ गते । जुम्लाको गुठिचौर गाउँपालिका–५ फोइगाउँकी बिजमाया जैसीलाई लामो समय देखी घर नहुदा कठिन परिस्थितिमा बस्नुपर्ने भयो ।

६ बर्ष पहिले हिउँले घर भत्किएपछि आर्थिक अभावामा घर बनाउन नसकि बर्षौ देखी टहरामा बास बस्नुपर्ने बाध्यता भयो । तिन बर्ष सम सानो काठको टहरामा १२ वर्षकी छोरी र १४ वर्षको छोरा त्यसैमा सुत्नुपर्ने ,खाना त्यसैभित्र पकाउनुपर्ने बिजमायाका दुःखका दिन अहिले पनि पिरोलिरहन्छन ।

हिँउ, पानी आएपनि टहरा भित्र छिरेपछि कहिलेकाही छिमेकीको घरमा बास बस्न वाध्य हुन्थ्यो । अहिले भने बिजमाया जैसीको घर निर्माण भएको छ । बिजमाया जैसी टहरामा बसिरहेको खबर पाएपछि आर्थिक सहयोगका लागि पहल गरिदिन भन्दै पत्रकार महासंघका तत्कालिन उपाध्यक्ष दिलामाया शाहीको सम्पर्कमा पत्रकार महासंघमा पुग्नुभयो, माइ्र्रनस डिग्रीको चिसोमा आबास विहिन भएको खबर पछि संचार माध्यामले प्रथामिकता दिएका थिए । तत्कालिन समयमा पत्रकार महासंघले स्थानीय सरकार तथा सरोकारवाला निकाय सँग समन्वय समेत गरेको थियो ।

गाउँपालिकाले रु एक लाख बजेट सहयोग गरेपछि अहिले बिजमायाको घरको आधार तयार भयो । अहिले उहाँको दुईतले ४ कोठे ढुंगा र काठको घर निर्माण भएको छ । भान्सा पनि छुट्टै रहेको छ । करिब दुई सय मिटर चौडा जग्गामा फराकिलो घर भएपछि अहिले ठूलो समस्याबाट टर्यो ।

बिजमायाको घर निर्माण भएपछि त्यहाँ पुग्दा खुशीका आशु बगाउदै ऋण थपिएपनि घर निर्माण भएकोमा खुशी व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले आफ्नो घर निर्माणमा सानो सहयोग गरेकोमा गाउँपालिका र सरोकारवाला निकायलाई धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभयो । उहाँले अहिले घरमा सुत्न सजिलो भएको बताउनुभयो । अव छोरा छोरी ठूलो भईसके छुट्टै सुत्न मिल्ने घर बनाउन तपाईहरुको ठूलो सहयोग रहेकोमा धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभयो ।
घर विहिन बिजयमायाको हाल बनेको घरको अवस्था अवलोकन गर्न राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगको टिम पनि पुगेको छ । आयोगका कर्णाली प्रदेश जुम्ला शाखा प्रमुख कल्पना आचार्य नेपालले घर नभएका उहाँको घर निर्माण भएकोमा सरोकारवाला निकायलाई धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभयो । दिमा आमाघर जुम्लाका अध्यक्ष तथा पत्रकार दिलमाया शाही  शाहीका अनुसार उहाँको घरको अवस्था हेर्दा नाजुक थियो । अहिले पक्कि घर निर्माण भएकोमा खुशी व्यक्त गर्नुभयो ।

घरको मात्रै अभाव थिएन आर्थिक अभावले घर चलाउन कठिन थियो । बिजयमायालाई अर्को कुराको पनि सम्झना छ । आईएनएफ जुम्लाले समाचार प्रकाशन भएपछि नौ महिनाको खाद्यन्न उपलब्ध गरायो । पत्रकार दिलमाया शाही र तत्कालिन कर्मचारी फालुराम चौधरीले फाईगाउँमा पुगेर खाद्यन्न उपलब्ध गराएको थियो । कठिन घडिमा त्यो काम गर्ने आईएनएफ र फालुराम धन्यवादका पात्र थिए । उहाँका अनुसार जाडोमा न्यानो कपडा अन्तरगत जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा प्रमुख जिल्ला अधिकारी भुपेन्द्र थापाले ३ कम्बल, रेडक्रसले त्रिपाल दिएको थियो ।

पाँच लाख ऋण :

पत्रकारको पहलमा गुठिचौर गाउँपालिकाले रु एक लाख रकम बिनियोजन भएर सहयोग भएपछि घरको आधार बन्यो । तर घर निर्माण हुन पाँच लाख बढि ऋण लागेको छ । दिदि, बहिनी र समूह सहकारीबाट पाँच लाख बढि ऋण घरमा लागेकोले समस्या भएको उहाँले बताउनुभयो । अर्को छोरा उच्च शिक्षा अध्ययन गर्न भर्ना भयो तर फम भर्ने रकम नहुदा समस्या भएको छ । अहिले छोरा पनि स्कुल छोडेर भारतमा व्यापार गर्न भनेर गएको छ । छोरी भने कक्षा ९ मा पढिरहेकी छन् । छोरा भिजन जैसी पनि खुशी छन् ।

गुठिचौर गाउँपालिका अध्यक्ष दानबहादु्र बुढाले संचारकर्मीको पहलमा सानो सहयोग गरेका थियौ आज खुशी लागेको बताउनुभयो । उपाध्यक्ष शान्ति मल्ल भण्डारीले त्यो कुरा कार्यपालिकामा प्रथामिकताका साथ राखेर एक लाख बजेट बिनियोजन गरिएको बताउनुभयो ।
हिउले भत्किएको घर बनाउन नसक्दा बर्षौ देखी सानो टहरामा बस्न बाध्य बिजमायाका छोरी सृजना जैसीले भन्थिन “आमा ! हाम्रो घर कहिले बनाउने ? बिजमाया भक्कानिँदै भन्नुहुन्थ्यो, “छोराछोरीको यो कुराले म त्यही काठको टहरामा बसेर मुख छोपेर रुने गरेकी थिए ।” तर अव घर बन्यो ।

क्याप्सन :

१) जुम्लाको गुठिचौर ५ मा घर बिहिन बिजमायाको हाल नव निर्मित घर तस्बिर नेत्र शाही, जुम्ला ।
२) जुम्लाको गुठिचौर ५ मा घर बिहिन बिजमायाको घर भत्किदा ३ बर्ष अघिको टहरा तस्बिर दिलमाया शाही ,जुम्ला ।