२७ कार्तिक २०८० सोमबार
नेपालीहरुको दोस्रो महान् पर्व तिहार (दीपावली)को रमझम सहरदेखि गाउँघरसम्म छाएको छ । देउसी भैली खेल्नेहरु घर आँगनमा आएर आ–आफ्नै शैलीमा नाचगान गरिरहेका दृश्यहरुले धेरैका दुःख मेटिएको आभाष गर्न सकिन्छ । तर भूकम्प प्रभावित जाजरकोट र रुकुमपश्चिम जिल्लाका नागरिकहरुको दुःख र त्रास दुवै उस्तै छ ।
चिसो सिरेठोमा खुला आकाशमुनि पालको भरमा बाँचिरहेका भूकम्प पीडितहरुले सामान्यतया दशैं मानेपनि यही कार्तिक १७ शुक्रबार राति ११ः४७ बजे बारेकोट गाउँपालिकाको रामीडाँडा केन्द्रबिन्दु बनाएर गएको ६ दशमलव ४ रेक्टर स्केलको भूकम्पले धनजनको क्षति गरेपछिका उनीहरुका पछिल्ला दिनहरु कष्टकर तरिकाले ब्यतित भइरहेका छन् ।
भूकम्पले मानवीय तथा भौतिक क्षति सहनुपरेका दुवै जिल्लाका नागरिक देशका अन्य सहरका नागरिकहरु जस्तो हर्षोल्लासका साथ यो वर्षको दिपावली मनाउन सक्ने अवस्थामा छैनन् । जाडोको समयमा खुला आकाशमुनिको बासले उनीहरुलाई रात कटाउन निकै धौ–धौ हुने गर्दछ तथापि पालमुनि भएपनि बत्ती बालेर दीपावली सुरु भएको पहिचान भने उनीहरुले दिन छोडेका छैनन् ।
भूकम्पले जाजरकोटको भेरी र नलगाड, रुकुमपश्चिमका आठबीसकोट र सानीभेरी नगरपालिका ठूलो क्षति भयो । यद्यपि यसबाट सिंगो जाजरकोट, रुकुमपश्चिमको चौरजहारी तथा मुसिकोट नगरपालिका र बाँफीकोट तथा त्रिवेणी गाउँपालिका, सल्यानको सल्यानको दार्मा गाउँपालिका, बागचौर र बनगाड कुपिण्डे नगरपालिका प्रभावित भएका छन् ।
कार्तिक १८ गतेबाट जाजरकोट जिल्लाका सातै स्थानीय तहका नागरिकहरु खुला आकाशमा बिताईरहेका छन् । कर्णाली प्रदेश सरकारका अनुसार भूकम्पबाट मात्रै जाजरकोटका करिब ५५ हजार र प्रदेशभरि करिब ६५ हजार घरधुरी विस्थापित भएका छन् । विस्थापित सबैको बास भनेकै पालमुनि हो । दशै घरमा मनाएका उनीहरु भूकम्प आउने डरले चिसो भएपनि पालमुनि बस्न बाध्य छन् ।
सहर तथा गाउँमै पक्की घर भएका नगरिकहरुका घरआँगन रंगौलीले सजिरहँदा भने भूकम्पपीडितहरुले आईतबार त्यही पालमुनिको बासस्थानमै दीप प्रज्वलन गरे । जाजरकोट नलगाड नगरपालिका निवासी एक स्थानीयले पालमुनि दिपावली गरेको तस्वीर अहिले सामाजिक सञ्जाल व्यापक चर्चामा छ । जुन तस्वीर जाजरकोटकै स्वास्थ्यकर्मी महेन्द्र थापाले खिच्नुभएको थियो ।
तिहारको रौनक चलिरहँदा भूकम्पीडितहरुलाई रातिको चिसो कसरी छल्ने भन्ने कुराले पिरोल्न थालेको कुशे गाउँपालिकाका स्थानीय कालीबहादुर सिंह दुखेसो पोख्नुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “नमरुञ्जेलसम्म आफ्नो संस्कृति र आस्था मार्ने कुरा त भएन तर घरभित्रै बसेर सपरिवार आनन्द साथ मनाउने अवसर भूकम्पका कारण गुमेको छ ।”
भेरी नगरपालिका जाजरकोट निवासी दिनेश सिंहले भूकम्पबाट भाग्यले बाँचिएको बताउँदै पालमुनिको तिहार मनाउन निराकार (समस्या) भएको बताउनुभयो । “तिहार आफ्नो ठाउँमा छ बरु सरकारले चिसोमा कठ्याङ्ग्रिएका जनताको समस्यालाई छिटो बुझेर घर टहरा हालिदिएको भए हुन्थ्यो,” सिंहले भन्नुभयो, “तिहार त यसपटक मनाउन नपाए अर्को पटक आइहाल्ला । एकबारको जीवन बचाउनेतर्फ लाग्नुपर्यो ।”
जुनीचाँदे गाउँपालिकाका मनसरा रावतले फेरी भूकम्प आएर आएर जीवन सक्याउने हो कि भन्ने त्रासले तिहारको कुनै रमझम नभएको प्रतिक्रिया दिनुभयो । भूकम्पबाट बास खोसिएकाहरुको जीवन रक्षाका लागि सरकारले जतिसक्दो छिटो पुनःस्थापना तथा पुनःर्मिाणका काम थालिदिएको भए आफ्नो लागि सबैभन्दा ठूलो तिहार त्यही हुने उहाँको भनाई थियो ।
